Gin plekbewaore’ vur de nachmis
Dur Joop Brons
Uit Mededelingen, jrg. 46, 2021, nr. 5
Kers’ vil laot dit jaor. Nou ja, net zo laot as andere jaore’. Mor vur iedereen die ien deze tied hüselikke gezelligheid zük ien plek van al dat eeuwige geheerejee over prikke’ of niet, duur ‘ ’t bekant ’n eeuwigheid vurdat ’t feest van vrede aonbrèk. Vur ’n groot deil is Kersmis ok ’t feest van ’t lich’, of misschien kan ik bèter zegge’: ’t fees’ van de lichjes. ’n Flinke wis minse’, ’t merendeil zelfs, geleuf ien ’n klimaotcrisis. Allinnig nie’ met Kerstmis. Wèkelang blinke’ d’r sterre’ ien de straot en overal fonkele’ rendiere’ op ’t dak en ien de tuin. Alles knipper’ en schien. De tied dat d’r ien Huusse’ ’n witgeschilderde kersboom op de Mèèrt stoeng ien verband met de oliecrisis, lej alwèr ’n halve eeuw achter ons.
Dat van die boom was ien 1973. Ok ien de kerk liep ’t toen al achterüt. De dage’ dat ’t ien de kerk iedere zondag vijf keer over ‘n volle bak was, waore’ vurbej. Allinnig met Kerstmis puulde de kerk üt. Jaore’ erder kwame’ wej, as kiendere van de lèggere school, nog daags vur de kerstvakantie ien actie. Wej moste’ stoele’ üt de Cremerstichting sleupe’ um genoeg plek ien de kerk te make’. Elke vierkante meter ien de kerk wier benut: ’t hele middenpad wier volgebouwd, net als de paoie nève’ de ziedbeuke’. De brandweer zou d’r vandaag de dag ’n hartverzakking van kriege’. Zo’n düzzend zitplèkke’ en dan nog ‘ns al ’t volk dat achter ien de kerk bleef staon. Plekbewoare’, zoas dat met de kermis duk gebeurde, was d’r niet bej.
D’r was nooit genoeg plek, mor ’n Kerstmis zonder nachmis bestoeng gewoon niet. Dus wier ’n andere oplossing gezoch’. Mien vaoder, die köster was ien die dage’, had thüs ’n complete plattegrond van de kerk ligge. Bej ons ko’j aon de deur ’n zit- of knielplaots rizzerviere’. Wèkelang konde’ wej als blage’ van de köster nor de vurdeur kleppe’. A’k mien eige goed herinner wier vur ’n plekske ien ’t middenschip ’n kwartje gerèkend en vur de rest ’n dubbeltje. En je kon niet ins üt alles kieze’: wie genoeg geld had betòlde’ ummers al bankenpacht. Dat wil zegge’ da’ zillie vur ’t hele jaor ’n vaste plek ien de kerk hadde’. En um dat te bewieze’ wier d’r ’n naambordje op de bank geschroef’. Vur de res’ was d’r inkel ’n naam op de plattegrond van mien vaoder. Dat was de tied waorien ’t goed gieng met de kerk. Ok (of misschien wel vurral) financieel.
Mor nao de nachtmis was ’t thüs fees’ aon de kersdis. En as ’t al over prikke’ of niet prikke’ gieng, dan was dat hoogüt over ’n stukske varse wors’ da’j aon de vörk prikte. O ja, en we waore’ onbewus’ milieubewus’. D’r briene’ inkel käärse’ en ’t hüs was nog gasvrèj.
(Wat te näöle’?