Schiphol
Het buitengebied ligt er gecultiveerd bij. Waar elders de mais manshoge grenzen opwerpt, bepalen hier bolacasia’s, platanen, ligusterhagen en buxusstruiken aan tot hoever de wandelaar vrijheid van lopen heeft. Rust en welvaart lijken een hoofdrol te spelen in Bergerden, de Bemmelse enclave in Huissen.
Door Joop Brons
Bergerden meet in totaal vele honderden bunders. Het gebied is groot genoeg om, na de wandeling over de Heuvelsestraat, ook een kijkje te nemen aan de oostelijke kant van deze toekomstige glazen stad. Het is hier echter niet alles toekomstmuziek wat er speelt. Op enkele plaatsen klinkt de ouverture al: in glazen bouwwerken van drie tot vier meter hoog laten de tomatenplanten de nog groene vruchten zien.
Bergerden blijft het mistige overgangsgebied tussen Bemmel en Huissen. De bevolking kerkt, winkelt en schoolt in Huissen, maar stemt in Bemmel. En om dat nog eens te onderstrepen klept de klok van de Zandse kerk luid en duidelijk over Bergerden om de bevolking te wijzen op een dienst die op punt van beginnen staat.
Hoe dan ook, de plaatsnamen Huissen en Bemmel op borden (en brievenbussen) horen ontegenzeggelijk thuis in Bergerden. Anders ligt het met het witte bordje dat aangeeft dat de Maasroute over de Bergerdensestraat loopt. Dat werkt op de lachspieren in het gebied waar zelfs de Linge nog meer tot de verbeelding spreekt.
Bergerden ziet er keurig uit. Tuinen ogen goed verzorgd en zelfs de velden eikenbladsla en gewone sla vormen nette rechte bruine en groene rechthoeken in het landschap. Enkele koolwitjes fladderen in het warme zonnetje rond de vlinderstruiken. Echte boomgaarden zijn er in deze hoek amper. Fruit dient in dit gebied slechts ter versiering van de eigen tuin, of het nu gaat om golden delicious, handperen, kersen of vlierbessen.
Ook het vee is overduidelijk meer bedoeld als vrijetijdsbesteding dan als professie. Een pony hier, een paar schaapjes daar, links en rechts een paard grazend in een particuliere wei. Alles accentueert de welvaart die in dit stukje Bergerden al decennia heerst.
De Welvaartstraat, een doodlopende zijtak van de Bergerdensestraat, heet niet toevallig zo. Een steenrijke boer uit het westen van het land bouwde in 1930 voor zijn acht kinderen even zoveel grote woningen in Bergerden. Niet eens om zijn kroost letterlijk onder dak te krijgen, als wel om ze financieel onder de pannen te hebben. Het spreekt vanzelf dat het voor niemand moeilijk was een passende naam voor deze rijkeluisweg te vinden.
Maar in Huissen staat de Welvaartstraat vooral bekend als Schiphol: een naam die op geen bord of kaart is terug te vinden. De bijnaam heeft de straat te danken aan de ontwerper van de huizen, oudgemeentearchitect J.C. Berendsen.
Jan van Kees (zoals de ontwerper bekend stond) tekende in die tijd veel woningen in zijn woonplaats. Het was daarom niet verwonderlijk dat de Eldenaar Velgersdijk, die optrad als de zaakgelastigde van de rijke boer, hem als architect in de arm nam.
Berendsen maakte van het complex woningen een fraaie perspectieftekening. Om de fraaie prent een eigentijds karakter mee te geven, schilderde hij een vliegtuigje boven de huizen. De prent werd tentoongesteld in het Laaks Koffiehuis aan de Huismanstraat en daar zorgde de Huissense volksmond al snel voor de naam Schiphol, genoemd naar de nationale luchthaven die toen net naam begon te maken. Bovendien ligt – toeval of niet – Vliegaan pal naast Schiphol.
Geen van de acht kinderen die zo royaal bedeeld waren door hun vader is echter ooit in Bergerden gaan wonen.
Deze aflevering van beschrijvingen van topografische vlekjes die er tussen De Hel en Het Hemeltje te vinden zijn in de Betuwe verscheen op 18 augustus 1996.